Historia naszego Komitetu ...

….sięga 1974 roku, w którym - na mocy uchwały nr 10/74 Prezydium PAN/ z dnia 9 lipca 1974 r. - został utworzony Komitet Problemów Pracy i Polityki Społecznej.

Od 1999 roku Komitet działa pod nazwą Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej.

Przewodniczącymi Komitetu byli wybitni uczeni:

prof. dr hab. Alojzy Melich (w latach 1974-1989),

prof. dr hab. Antoni Rajkiewicz (w latach 1990-1995). Od 1996 roku - honorowy przewodniczący Komitetu,

prof. dr hab. Jan Danecki  (w latach 1996-1998),

prof. dr hab. Stanisława Borkowska (1999-2006),

prof. dr hab. Józef Orczyk (2007-2014),

prof. dr hab. Zenon Wiśniewski (2016-2019).

Wszyscy oni odegrali i odgrywają wybitną rolę w rozwoju działalności naukowej i praktycznej Komitetu.

Od  2020 r. przewodniczącą KNoPiPS PAN jest prof. dr hab. Gertruda Uścińska.

Działalność Komitetu …

 … od początku jego istnienia, zmierzała do realizacji takich celów, jak rozwój nauk o pracy i polityce społecznej, a w szczególności ugruntowanie ich podstaw teoretycznych i metodologicznych, inicjowanie nowych kierunków badań ważnych z punktu rozwoju nauk i przydatnych dla praktyki społeczno-gospodarczej kraju oraz rozwój kadry naukowej i stymulowanie myśli naukowej w ramach reprezentowanych dyscyplin.

   Ustawowe zadania Komitetu to:

1) rozważanie istotnych problemów reprezentowanej dyscypliny lub pokrewnych dyscyplin naukowych oraz organizowanie w tym celu debat, dyskusji i konferencji naukowych;

2) upowszechnianie wyników debat, dyskusji i konferencji naukowych, o których mowa w pkt 1;

3) przeprowadzanie ocen stanu i potrzeb reprezentowanej dyscypliny lub pokrewnych dyscyplin naukowych oraz instytucji naukowych, z ich własnej inicjatywy lub na wniosek jednego z organów Akademii;

4) przygotowywanie opinii, ocen, ekspertyz i prognoz naukowych dotyczących reprezentowanej dyscypliny lub pokrewnych dyscyplin naukowych;

5) współpraca z organami i instytutami naukowymi Akademii we wspieraniu rozwoju osób rozpoczynających karierę naukową;

6) współdziałanie przy wprowadzaniu w życie i upowszechnianiu wyników działalności naukowej;

7) dbałość o reprezentatywny wkład nauki polskiej w rozwój nauki w świecie, w tym przez rozwój współpracy międzynarodowej;

8) wspólne z innymi komitetami naukowymi przygotowywanie multidyscyplinarnych opracowań naukowych, z ich własnej inicjatywy lub na wniosek jednego z organów Akademii;

9) ocena wydawnictw naukowych.

     Szczególowe zadania i formy zadan realizowanych przez KNoPiPS zostały okreslone w Regulaminie.

      Komitet współorganizuje cykliczne konferencje naukowe poświęcone przemianom rynku pracy i ubezpieczeń, bieżącym wyzwaniom polityki zatrudnienia, polityki rodzinnej, ludnościowej, ich powiązaniom z zagadnieniami gospodarczymi, procesami politycznymi, a także zmianom w zakresie organizacji i zarządzania sferą nauki i szkolnictwa wyższego. Dokonywane są cyklicznie oceny stanu dyscyplin naukowych reprezentowanych w Komitecie: nauki o pracy i nauki o polityce społecznej. Podjęte były prace nad oceną stanu nauczania w zakresie nauk o pracy i polityce społecznej w szkołach wyższych.

       Komitet od szeregu lat wspiera merytorycznie wydawanie czasopisma "Polityka Społeczna", oraz dwumiesięcznika "Zarządzanie Zasobami Ludzkimi" (wcześniej wydawanego pod nazwą "Humanizacja Pracy"). Był też inicjatorem wydawania rocznika pt. "Polityka społeczna. Studia i dyskusje" - stanowiącego przede wszystkim forum wymiany myśli teoretycznej. (Obecnie pismo to już nie jest powiązane z Komitetem i jest wydawane pod zmienioną nazwą).   

       Wśród różnych rodzajów działalności Komitetu szczególną rolę odgrywa działalność doradcza, w formie przygotowywanych opinii, jak i bezpośrednich kontaktów z przedstawicielami władzy, i uczestnictwo członków Komitetu w pracach różnych gremiów nad rozwiązaniami z zakresu polityki gospodarczej i społecznej państwa. Przykładem może być szereg spotkań z przedstawicielami rządu czy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich (poświęconych m.in. problematyce założeń reformy systemu emerytalno-rentowego, programom przeciwdziałania bezrobociu, współczesnym problemom polityki społecznej w zmieniającym się systemie społeczno-ekonomicznym). Wiedzy środowiskom praktyków dostarczały też wnioski wynikające z debat plenarnych Komitetu i z konferencji naukowych, przekazywane Sejmowi, Senatowi, instytucjom rządowym i samorządowym oraz reprezentacjom pracowników i pracodawców. Gremiom tym przekazywane były stanowiska Komitetu m.in. w sprawach takich jak: sytuacja demograficzna kraju i wynikające z niej wnioski dla polityki społecznej i gospodarczej kraju, partycypacja załóg w zarządzaniu przedsiębiorstwem, prawo do płacy godziwej, projekt reformy ubezpieczeń społecznych, idea świadczeń gwarantowanych, program promowania zatrudnienia i zmniejszania bezrobocia, narodowa strategia zatrudnienia i inne.

       Członkowie Komitetu są powoływani do Rady Zatrudnienia przy resorcie pracy oraz do wojewódzkich i powiatowych rad zatrudnienia, pełniąc tam rolę ekspertów. Są też członkami Rządowej Rady Ludnościowej, ekspertami w rządowych zespołach ds. polityki senioralnej, demograficznej rodzinnej.

      W latach 90. XX wieku Komitet angażował się w sprawę uwzględnienia w projekcie Konstytucji RP praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych. Przygotowane w tej kwestii stanowisko zostało przekazane przewodniczącemu Zgromadzenia Narodowego i przewodniczącemu Komisji Konstytucyjnej, który potwierdził wykorzystanie naszej opinii w pracach nad ostatecznym zapisem norm konstytucyjnych dotyczących tych praw.

W ramach działalności na rzecz integracji środowiska z inicjatywy Komitetu zostały podjęte prace nad powołaniem Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej, z którym obecnie współpracuje w realizacji wielu zadań statutowych.      

Na mocy porozumienia zawartego w 2016 r. między Polską Akademią Nauk i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Komitet ściśle współpracuje z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w organizacji przedsięwzięć promujących naukę; w tym szczególnie wiedzy z obszaru ubezpieczeń społecznych. ZUS wspiera też KNoPiPS w organizacji działań statutowych Komitetu.

        W wewnętrznej strukturze Komitetu aktywnie działa  Sekcja Badań Regionalnych, skupiająca badaczy z ośrodków naukowych z Katowic, Wrocławia i Opola, którzy wspólnie realizują projekty naukowe poświęcone regionalnym problemom społeczno-gospodarczym, współpracując z lokalnymi ośrodkami rządowymi i samorządowymi.

      W ramach Komitetu działa też Sekcja Młodych, która jest formą integrowania wokół wspólnych przedsięwzięć badawczych młodych kadr naukowych i popularyzowania ich dorobku.

      Upowszechnianiu i promowaniu dyscyplin naukowych reprezentowanych w Komitecie służy coroczny Konkurs na najlepsze prace naukowe, badawcze i podręczniki w dziedzinie nauk o pracy, polityce społecznej i zarzadzania zasobami ludzkimi.

    W latach 1999-2016 Komitet nadawał, a od 2016 r. rekomenduje kandydatów do Medalu im. Wacława Szuberta, przyznawanego obecnie przez Prezesa Polskiej Akademii Nauk za wybitne osiągnięcia naukowe i działania praktyków w obszarze będącym domeną działania KNoPiPS.

W obecnej kadencji (2020-23) …

… kontynuowane będą dotychczasowe kierunki działalności Komitetu:

  • utrzymanie platformy wymiany informacji i dyskusji naukowych,
  • integracja środowiska i podejmowanie wspólnych inicjatyw naukowych,
  • promocja osiągnięć naukowych z obszaru pracy, polityki społecznej i zarządzania kapitałem ludzkim,
  • popularyzacja stanowisk i opinii wypracowanych przez członków Komitetu, dotyczących obszarów jego działalności,
  • opiniowanie ad hoc projektów rozwiązań prawnych z obszaru zatrudnienia i polityki społecznej,
  • współpraca z innymi komitetami naukowymi, uczelniami, Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej, instytucjami rządowymi, Parlamentem, samorządami terytorialnymi i organizacjami pozarządowymi.

Zgodnie z planem pracy Komitetu na bieżącą kadencję, zakres działań poszerzony będzie o kontekst działań Unii Europejskiej (Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego) dotyczących obszaru aktywności KNoPiPS.